Een tijd geleden hadden we een lezing over watervogels als onderdeel van de basiscursus vogelherkenning. In de maanden daaraan voorafgaand had ik iedere avond een eend bestudeerd. Zes duikeenden en zeven grondelaars. Hoewel ik moet toegeven dat ik meestal al in slaap viel voor de kijktip, had deze voorbereiding toch wel een bijzonder effect.

Ik woon aan het Bovenwater in Lelystad. In het Bovenwater bevinden zich eenden, meerkoeten, zwanen en meeuwen. Althans, dat is wat ik altijd dacht. Maar nu ik met meer kennis en meer aandacht kijk, blijken er ook Waterhoenders, Tafeleenden, Kuifeenden, Krakeenden, Slobeenden, Wintertalingen, Grote Zaagbekken en Smienten voor te komen. Dat betekent dus dat de soortenrijkdom van het Bovenwater met een factor drie is toegenomen in slechts twee maanden tijd!

Afgelopen woensdag hadden we een inspirerende lezing van Karel Mauer over meeuwen. Ik had mij daarop op dezelfde wijze willen voorbereiden. Meeuwen zijn ongetwijfeld minstens zo weldadig voor mijn nachtrust als eenden. Maar op het moment ben ik een boek aan het lezen over AlphaZero, het programma gebaseerd op kunstmatige intelligentie dat op dit moment de schaakwereld op zijn kop zet. Niet zo goed voor mijn nachtrust, maar wel berespannend.

De fietstocht naar de lezing is tegenwoordig ook wel spannend trouwens. Ik fiets altijd in het donker over het Jan van den Boschpad naar De Oostvaarders, en daar kom ik de laatste tijd regelmatig mannetjes edelherten tegen. Zo’n edelhert torent best wel een stuk boven mijn ligfiets uit. Vaak hebben ze me pas op een afstand van een meter of tien in de gaten. Tegenwoordig zing ik daarom altijd maar als ik daar fiets. De “Lamentations of Jeremiah” of een “Miserere” is meestal wel afdoende om ze tijdig het hertenpad te doen kiezen.

Ik was dus onvoldoende voorbereid voor de excursie van afgelopen zaterdag. Het lezen over AlphaZero had ook het nodige van mijn nachtrust gevergd. Dat ik nog niet helemaal wakker was werd wel bewezen doordat ik een heel bijzonder vogeltje meende te zien, dat bij nadere determinatie een stenen beeldje bovenop de volière van een buurtbewoner bleek te zijn. Ook bleek dat ik mijn tas met telefoon erin nog op mijn fiets laten liggen.

De meeuwen waren bijzonder afstandelijk. Ik heb onlangs een nieuw fototoestel gekocht met een aanraakscherm. Toen ik een foto wilde maken van een Tafeleend raakte ik mijn scherm aan op een onbestemde plaats, waardoor het kleinood plotseling foto’s begon te nemen in series van dertig. Wat ik ook deed, ik kon onmogelijk de normale modus meer hervinden. Thuis nog maar eens nakijken met de handleiding erbij.

Om de meeuwen toch van grote afstand te kunnen bekijken ging de cursusleidster terug om een telescoop te halen. Er zijn verschillende criteria om te determineren welke meeuw je voor de scoop hebt. Eén daarvan is de schattigheidscoëfficient. De enige meeuw die je niet kwaad aankijkt maar een min of meer vriendelijke uitdrukking op het gezicht heeft, is de Stormmeeuw.

Het was bijzonder helder. Je kon duidelijk Durgerdam zien liggen aan de overkant van het Markermeer, en het Paard van Marken schitterde in de zon.

Toen we ons geluk op een andere locatie gingen beproeven stonden we naast de UK 263. Een Urker vissersboot waar een lucht vanaf kwam waar je comfortabel tegenaan kon leunen. Hier waren we aanmerkelijk dichterbij een groep meeuwen, maar ik had toch wel een beetje spijt dat ik niet een halfje wit had meegenomen.

Uit een ooghoek meende ik een zilverkleurige vis uit het water te zien springen. Het bleek echter te gaan om flessenpost voor de Marker wadden. Fairtrade koffie voor de pioniers van Natuurmonumenten, als ik mij niet zeer bedrieg.

Daarna liepen we nog een stukje over het Trekvogelpad. Daar bleek mij dat de plaatsaanduiding “in die boom daar” onvoldoende discriminerend gehalte heeft. In een bos.

Hier hoorden we een Cetti’s zanger, Heggenmussen, Vinken en ook de eerste Tjiftjaf van het seizoen.

Al met al weer een bijzonder leerzame excursie. We hebben de volgende vogels gezien of gehoord:

Kolgans, Grauwe Gans, Brandgans, Wilde eend, Kuifeend, Heggenmus, Huismus, Grote Bonte Specht, Ekster, Kopmeeuw, Vink, Tafeleend, Fuut, Blauwe Reiger, Zilverreiger, Aalscholver, Zilvermeeuw, Stormmeeuw, Buizerd, Scholekster, Waterhoen, Meerkoet, Cetti’s Zanger, Grote Zaagbek, Tjiftjaf, Knobbelzwaan, Bruine Kiekendief.

Gidsen, bedankt!

Ik ga zeker nog een inhaalslag maken voor wat betreft de meeuwen. Zodra ik het boek over AlphaZero uit heb. Voor diegenen die zich afvragen wat ik toch allemaal in mijn notitieboekje schrijf: ik denk dat jullie nu wel een educated guess kunnen doen.

Dick Stapersma